Hiệu ứng Diderot và Quyền năng Cảm xúc

  Denis Diderot là một triết gia người Pháp nổi tiếng vào thế kỷ 18. Ông chẳng phải người giàu có gì, nhưng được cả xã hội kính trọng do là đồng tác giả của Encyclopédie - một trong những cuốn bách khoa toàn thư vĩ đại nhất lịch sử loài người. 

Denis Diderot - triết gia nổi tiếng người Pháp

   Trong cuộc sống, Diderot luôn ngập chìm trong những khó khăn về tài chính và đến năm 1765, cuộc đời ông đã có một bước ngoặt lớn.

   Diderot khi ấy 52 tuổi, và con gái ông chuẩn bị lập gia đình. Trong hoàn cảnh nghèo khó, ông chẳng xoay nổi khoản tiền hồi môn cho con gái. May mắn thay, Nữ hoàng Catherine của Nga biết được, bèn đề nghị mua lại thư viện của ông với giá 1.000 bảng Anh.

   Ở năm 1765, 1000 bảng này tương đương với hơn 52.000 USD (khoảng 1,2 tỷ VND vào thời điểm hiện tại). Đó là cả một gia tài, là một món hời, và nói chung là Diderot bỗng có một khoản tiền lớn để tiêu xài.

Chiếc áo choàng màu đỏ là tạo hình quen thuộc của Diderot trong nhiều tác phẩm nghệ thuật

   Có tiền, con gái ông lấy được chồng, còn Dideriot tự mua cho mình một chiếc áo choàng đỏ tươi tuyệt đẹp. Vấn đề là nó quá đẹp, đẹp đến nỗi ông chợt nhận ra mọi thứ trong ngôi nhà trở nên quá tầm thường.

   Nếu như ông không có tiền thì cũng chẳng sao đâu. Nhưng thực tế thì ông là người có tiền cơ mà? Khoản tiền ấy thôi thúc ông phải tiếp tục thay đổi toàn bộ ngôi nhà, sao cho xứng với chiếc áo choàng tươi đẹp kia.

   Đầu tiên là tấm thảm được thay thế bằng loại thượng hạng đến từ Damascus - thủ đô của Syria. Ghế sợi đan thay bằng ghế bọc da. Ông mua thêm gương, tượng điêu khắc trang trí khắp nhà. Và rồi khi giật mình nhìn lại, cả ngôi nhà của ông đã được thay mới, tất cả là để phù hợp với chiếc áo choàng.

   Diderot ghi nhận đây là một hiệu ứng tâm lý, khi con người ta bị ám ảnh bởi một món đồ mới mua, và rồi dẫn đến một chuỗi mua sắm điên cuồng. Ông gọi nó là hiệu ứng Diderot - theo cái tên của chính mình.

Bạn có mắc hiệu ứng Diderot

   Ai cũng có thể bị mắc hiệu ứng này, như bạn chỉ định mua chiếc xe để chạy, nhưng thế nào lại mua thêm hàng loạt các phụ kiện đi kèm với chiếc xe mà qua sử dụng lại cảm thấy chưa cần thiết - đó chính là do hiệu ứng Diderot. 

   Nếu là phụ nữ, bạn đi mua váy, rồi phải mua thêm túi xách, hoa tai, vòng tay... vì đồ cũ không còn phù hợp với chiếc váy ấy nữa, đó cũng chính là do hiệu ứng Diderot. Bạn cần mua sữa rửa mặt, nhưng rồi thấy muốn da đẹp thì phải cần thêm nước tẩy trang, nước hoa hồng, kem dưỡng ẩm... và rồi chợt nhận ra mình hiếm khi sử dụng những loại mỹ phẩm như vậy.

   Hiệu ứng Diderot phổ biến hơn chúng ta tưởng, đơn giản là vì bản chất tâm lý của con người - chúng ta rất ham muốn tích luỹ, nâng cấp và cải thiện cho đồng bộ, đó cũng là nguồn gốc của sự phát triển, nhưng khi bị đẩy đi quá xa, chúng sẽ tạo cho chúng ta một đống sản phẩm thừa thãi, bỏ phí, không sử dụng.

Để làm chủ bản thân trước hiệu ứng Diderot

   Hiệu ứng Diderot cũng chẳng có gì xấu, vì nếu bạn có tiền thì tiêu kiểu gì chẳng được. Nhưng với sự tồn tại của các loại thẻ tín dụng và các tổ chức cho vay tiêu dùng thì Diderot quả thực là một hiệu ứng... nguy hiểm, một khi bạn để nó đi quá xa.

   Hãy cẩn thận và làm chủ hiệu ứng này. Nếu bạn đang gặp vấn đề với hiệu ứng Diderot, nhất là  Quyền năng trong bạn lại là Cảm xúc, bạn rất dễ bị hiệu ứng Diderot tác động, khi mua hàng cần phải chú ý một số điểm sau:

• Khi chuẩn bị mua một món đồ, hãy tự hỏi bản thân rằng có thật sự cần thiết hay không?
• Nhiều món đồ hấp dẫn khiến bạn muốn mua ngay, hãy tự hỏi xem đâu là món đồ mà bạn cần mua nhất?
• Khi còn đang phân vân giữa mong muốn mua và giá trị trong sử dụng, hãy tự nhủ rằng "mai nhất định sẽ quay lại mua". 

  Thời gian qua ngày hôm sau sẽ cho bạn đủ thời gian bình tĩnh để suy nghĩ kỹ càng về việc món hàng có ích lợi cho mình và có nên mang món đồ đó về nhà nữa hay không?